تربیت جنسی

دوران کودکی مهم ترین دوران زندگی هر انسانی است. والدین همانطور که به تربیت اجتماعیمذهبیفرهنگی کودک اهمیت می دهند موظف هستند که به تربیت جنسی کودک هم بپردازند.

  • بعضی از والدین می گوید کودک ما سؤال نمی پرسد چه لزومی دارد ما کنجکاوی او را تحریک کنیم.
  • بعضی والدین می گویند مگر کسی به ما چیزی یاد داده بود چه لزومی دارد صحبت کنیم.

ذهنیت خانواده از تعریف جنسی این است که درمورد روابط جنسی با کودکان صحبت شود. بعضی والدین تصور می کنند که چشم و گوش فرزند ما باز می شود.قبح مسائل از بین می رود. در حقیقت خود والدین نگران صحبت کردن در مورد مسائل جنسی هستند. والد خودش ترس و اضطراب دارد. نمی داند چه بگوید والد، کودک دهه نودی خود را با کودکی خود مقایسه می کند. کودکی که امروز به راحتی به فضای مجازی دسترسی دارد و ارتباطات اجتماعی بیشتری نسبت به نسل قبل دارد. پس مقایسه این دو صحیح نیست.

قبل از آموزش مسائل جنسی و سؤالات کودکان مقدماتی لازم است که والد بداند. 

«پیش نیاز» آموزش است.

1. اگر کودک سؤال کرد بگوییم: سؤال خوبی کردی ؟ تا دفعه بعد کودک به راحتی با شما مطرح کند. در غیر این صورت وارد فضای مجازی و دوستان می شود.

2. اگر کودک سؤال کرد بگوییم: تو خودت چی فکر می‌کنی؟ بگو ببینم می‌دونی؟ با این سوال و شنیدن پاسخ آن اطلاعات کودک را می سنجیم و بعد متناسب با سن و درک کودک و اطلاعاتی که کسب کرده پاسخ می دهیم.

3. اگر والدین پاسخ را می دانستند که به کودک می‌گویند و اگر پاسخ را نمی دانستند:  فرصت بخرند بگویند در اولین فرصت با هم صحبت می کنیم. من هم دوست دار م با تو صحبت کنم و بعد از مشاور و منبع اطلاعاتی مناسب راهنمایی بگیرند.

4. آموزش جنسی توسط والد هم جنس صورت گیرد:  برای دخترها مادر برای پسرها پدر

5. آموزش مسائل جنسی متناسب با سن و درک کودک باشد: درک کودک 4 ساله با 7 ساله متفاوت است.

6. بهتر است والدی که آگاه تر است آموزش دهد:  والدی که رابطه خوبی با کودک دارد. مهارت ارتباطی بهتری دارد، خجالتی نیست. پس ترجیح بین والد هم جنس و آگاه والد آگاه و والدی که با کودک تعامل بهتری دارد است.

7. پدرومادر دروغ نگویند، اگر پرسید معنی این کلمه چیست؟ بگویند سوال خوبی کردی؟ خودت چی فکر می کنی؟ اگر اندا م جنسی را پرسید نام علمی آن را بگویند. کودک را سرزنش و تنبیه نکنند. برچسب بی ادبی نزنند و سرکوب نکنند در غیر این صورت کودک از منابع دیگر کنجکاوی خود را ارضا می کند.

 چرا آموزش دهیم؟

کودک از خودش مراقبت کند،‌ مورد آسیب فیزیکی قرار نگیرد، بهداشت فردی خود را رعایت کند، و اگر اتفاقی افتاد به راحتی به خانواده اطلاع دهد، پس تربیت جنسی مقوله‌ای است پیشگیرانه تا جلوی آسیب را بگیرد.

  • چند نکته مهم

1- بچه هایی که رابطه خوبی با والدین نداند، از والد خود می ترسند، اگر در معرض آزار جنسی قرار گیرند،  کسی را ندارند به او بگویند و این عدم حمایت و نبود والد باعث تکرار آزار جنسی شده است.

بعضی از کودکان چندین سال مورد ابیوز آزار جنسی قرار گرفته اند ولی از ترس این که کسی حرف او را باور ندارد و و الدین او را توبیخ و تنبیه می کنند این مورد را در خود سرکوب کرده است و منجر به افسردگی شده است.

  • نکته مهم:

در تربیت جنسی به کودک آموزش دهیم هر اتفاقی افتاد چه خوب چه بد به پدر و مادر بگو، تو مقصر نیستی، ما کنار تو هستیم از تو مراقبت می کنیم .

پس والدین کودک را دعوا نکنید.

از فردی که بیمار جنسی بود و کودک آزاری می کرد وقتی سوال کردم این کودکان را چگونه انتخاب می کردی؟ پاسخی تکان دهنده دارد. دردآور. می گفت: کودکانی که بی سرپرست و بد سرپرست هستند، کودکانی که والدین آنها از آنها مراقبت نمی کنند ( سبک فرزند پروری آنها سهل گیر و طرد کننده است).

کسی دنبال کودک نمی آمد، خودش به تنهایی مدرسه می رفت، گوشه گیر و خجالتی و مطیع بود. با بچه ها ارتباط نمی گرفت. پدرومادر درگیر طلاق و جدایی بودند، یکی از والدین معتاد بود و یکی در زندان. من می دانستم اگر به این کودک تجاوز کنم کسی نیست که کودک بگوید و کسی نیست که پیگیری کند .خانواده نابسمان، از هم گسیخته،‌درگیر مواد بودند.

افرادی که کودک آزاری می کنند ( ابیوز) خودشان در کودکی آسیب دیده اند این افراد درمان نشده اند برای التیام زخم خود به کودک دیگری تجاوز می کنند. تصور می کنند اینگونه آرام می شوند، یعنی فرد قربانی خود خشونت جنسی انجام می دهد.  پس خانواده بسیار مهم است.

رابطه گرم و صمیمانه والدین با هم، فضای امن خانواده دو فرزندپروری بسیار اهمیت دارد.  پس رابطه امن پدرومادر باهم و رابطه امن و صمیمی پدرومادر با کودک بسیار اهمیت دارد.

واالدی که برای کودک وقت می گذارد با کودک ارتباط عاطفی دارد، بازی می کند در فرزندپروی موفق تر از والدی است که ارتباط عاطفی،‌کلامی با کودک ندارد. والدی که هرگز با کودک صحبت نکرده،بازی نکرده،‌چطور می تواند باکودک صحبت کند. معلوم است که برایش سخت است.

پدرومادری که نگاهش این است که فقط باید نیازهای مادی کودک را تأمین کرد، کودک این مسائل را از کجا بیاموزد؟؟

گاهی والدین می پرسند: فرزند من اصلا سوال نمی پرسد. خداروشکر اهل این سوالات نیست. پاسخ ما این است، کودکان دارای مراحل رشدی هستند، رشد جسمانی – رشد اجتماعی – رشد عاطفی – رشد جنسی کودکی که در هریک از مراحل رشد عقب تر باشد نرمال نیست. کودک باید متناسب با سن خود پیش رود. پس سوال پرسیدن کودکان را از این صحبت بررسی کنید کودکی که اصلا سوال نمی کند و عقب ترین رشد جنسی خود است در بزرگسالی نیز از لحاظ جنسی به پختگی نمی رسد، کودکی که سوال نمی کند احتمالا از منبع اطلاعاتی دیگر کنجکاوی خود را ارضا می کند. فرد دیگری می پرسد بررسی کنید که فقط در مسائل جنسی سوال نمی کند یا نه کلا در هیچ موردی سوال نمی کند.

گاهی رابطه والد و کودک قطع است.همه این ها بررسی شود. کودکی که در مورد دوستانش بازی هاش در هیچ زمینه ای صحبت نمی کند معمولا خودش با خودش بازی می کند شاید از نظر والدین کودک ساکت و مطیعی باشد ولی زمینه آسیب پذیری دارد.

  • پس والدین باید در کودکی به اندازه کافی با کودک خود ارتباط عاطفی در آغوش گرفتن، نوازش کردن، بوسیدن، محبت کردن، کلمات عزیزم- گلم ….. دریافت کند. باک عاطفی کودک از طریق پدرومادر پر شود. افرادی مه در کودکی به اندازه کافی محبت ندیده اند سبک دلبستگی آنها ناایمن است. این کودکان به هیچ کس اعتماد نمی کنند. اگر مشکلی برایشان پیش آيد بازگو نمی کنند. ( ارتباط والد کودک قطع شده) و از طرفی چون تشنه لمس و نوازش که نیاز طبیعی کودک بوده است هستند سریع وارد رابطه های زود هنگام و دوستی ها می شوند.
  • پس در فرزندپروری و تربیت فرزند رابطه والدین با کودک باید قوی و صمیمی باشد رابطه امن و کودک احساس کند پدرو مادر مراقب من هستند و اگر اتفای بیفتد از من حمایت می کنند.
  • گاهی کودکان بیشتر از سن خود در موضوعات جنسی اطلاعات دارند این به ما والدین هشدار می دهد او از یک منبع اطلاعاتی استفاده می کند. والدین ابتدا آن منبع را کنترل و مدیریت کنند. ممکن است گوشی باشید و برای کلاس نیاز باشد. در همان تایم کلاس گوشی داده شود. دسترسی به اینترنت در همان زمان باشد. بیشتر مراقبت کنند. و خودشان سوالات کودک را پاسخ دهند والدین دروغ نگویند کلی پاسخ دهند.

پس تربیت جنسی مقدماتی دارد.

تربیت جنسی از چه سنی شروع می شود؟

تربیت جنسی از بدو تولد شروع می شود. کودک از بدو تولد با غریزه جنسی و پرخاشگری بدنیا می آید. غریزه جنسی ابتدا در دهان کودک است. به او هر چه بدهیم به دهان می برد احساس لذت می کند. و بعد از غریزه جنسی در ناحیه مقعد است که با دفع کودک به احساس لذت می رسد. انرژی جنسی در 8 – 10 سالگی به کمون و نهفتگی می رسد. کنجکاوی کودک کم می شود و در سن ابتدایی بیشتر دنبال آموزش – دوست یابی می شود و بعد از این سن میل به جنس مخالف آغاز می شود.

بعضی نوزادان و کودکان بغل کسی نمی روند.  دوست ندارند کسی آنها را ببوسد والدین نباید کودک را مجبور به بغل رفتن و بوسیده شدن کنند. این خود مقدمه تربیت جنسی است.

در حقیقت ما با این کار به او می آموزیم بدن تو متعلق به توست و کسی بدون اجازه تو حق بوسیدن و بغل کردن تو را ندارد بااین کار  کودک احساس ارزشمندی و عزت نفس می کند.

کودک از 2 سالگی به بعد تکلم خود را شروع کرده و کامل صحبت می کند. کنجکاوی او بالاست سوال می کند این چیه؟ والد با صبوری پاسخ می دهد.

کودک از 3 سالگی به تنهایی به دستشویی می رود و خود را شستشو می کند وقتی به کودک آموزش می دهیم در حضور دیگران لباس زیر را در نیاورد بدون لباس نباش. مایو و شورت خود را فقط مامان و بابا می توانند در بیاورند آن هم برای شستشو و نظافت و خانم دکتر برای معاینه آن آن هم در حضور پدرومادر تربیت جنسی است.

والدین هم آنچه را که به کودک آموزش می دهند خود رعایت کنند. با لباس زیر در مقابل کودک نباشند. از کلمات  جنسی استفاده نکنند. اینها مغایر با تربیت جنسی است.

گاهی کودک به خودش دست می زند، بررسی شود از نظر جنسی بیماری عفونی – خارش – انگل نداشته باشد چرا که از طریق خارش و لمس کودک احساس لذت هم می کند. البته مفهوم لذت جنسی کودکان با آنچه که در ذهن ما بزرگسالان است کاملا متفاوت است.

گاهی والد وسواس دارد و موقع شستشوی کودک زمان زیادی او را لمس کند. این لمس حس خوبی در کودک ایجاد می کند و خودش بعدا خود را لمس می کند. والدین به این نکته توجه کنند.

آموزش های جنسی

1- مفهوم جنسیت:

از طریق تصاویر – عکس ها کودک با مفهوم پسر، دختر – آقا، خانم آشنا می شود. از سبک  لباس پوشیدن ، مدل مو متوجه جنسیت می شود. تصویر خانمی که مانتو – روسری – شال – کفش پاشنه دار دارد یا آقایو سیبیلو ریش دارند یا خانمی که دامن دارد  با جنسیت آشنا می شود.

2- مفهوم و نام اعضای بدن:

کودک کنجکاو است، دائم می پرسد این چیه؟ باتوجه به سن کودک اعضای بدن را به کودک یاد می دهیم. سر – مو – دست – پا – انگشت – ناخن – بینی – گوش و مختصری در مورد کارکردن آن توضیح می دهیم در کنار آموزش اعضای بدن اندام های جنسی را هم می گوییم.

این دست – پا – گوش – بازو – پستان – باسن- واژن برای خانم ها و پستان – باسن – آلت برای آقایان کاملا عادی نام نمی بریم . اسم علمی را می گویید. در نقاشی تصویر دو آدمک خانم و آقا را می کشیم. اندام ها را نام گذاری می کنیم. کارکردن رآن را می گوییم. اندام های جنسی را با رنگ قرمز نشان می دهیم و می گوییم این قسمت ها باید پوشیده باشد. کودک سوال می کند پستان چه کار می کند؟ مادر به کودک خود شیر می دهد. چرا آقاین شیر نمی دهند؟ چون آقایان در محیط کار هستند و شیردهی با مامان هاست.

این آلت است. این واژن است دستشویی می رویم. محل دستشویی رفتن پوشیده باشد.

3- مفهوم عمومی و خصوصی

عمومی یعنی متعلق به همهاست. خصوصی یعنی متعلق به یک نفر است و متعلق به توست متعلق به من است. جاهای عمومی مثل پارک – قطار – مهمونی که دعوت شدیم – خیابان – پاساژ – مدرسه.

جاهای خصوصی مثل حمام – دستشویی – اتاق خواب کسی بدون اجازه وارد اتاق پدرومادر و اتاق شما نمی شود شما هم بدون اجازه وارد حمام – دستشویی و اتاق خواب کسی نمی شوی. در میزنی اگر کسی دستشویی نبود وارد می شوی. پدرومادر خودشان این موارد را رعایت کنند.

وسایل عمومی:  تلویزیون – یخچال – مبل همه استفاده می کنند.

وسایل خصوصی:  حوله – مسواک – لیف این وسایل شخصی است کسی اجازه ندارد از وسایل شخصی کسی استفاده کند تو هم به وسایل شخصی کسی دست نزن و استفاده نکن.

اندام های خصوصی در دختران سینه یا پستان، مقعد، واژن.

در پسران پستان، مقعد، آلت (آناتومی بدن)

این اندام ها خصوصی است کسی اجازه ندارد دست بزند  این اندام ها مال توست، فقط مامان و بابا اجازه دارد. این اندام ها باید پوشیده باشد، خصوصی است مال توست.

لمس خوب، لمس بد

لمس خوب:  وقتی بابا مارو بغل می کند – دوستمون و می بینیم دست می دهیم، حیوانات و نوازش می کنیم.

لمس بد: لمس جاهای خصوصی لمس بدی است.

لمسی است که ما اذیت می شویم مثل هول دادن – مو کشیدن- نیشگون گرفتن – لمس اندام جنسی اینها لمس بد است. لمس مناطق خصوصی لمس بد هست. فقط مامان و بابا اجازه دارند شما رو لمس و بغل کنند. و افراد امن که به کودک معرفی کردیم. متأسفانه خیلی آزارهای جنسی توسط اطرافیان نزدیک و آشنا اتفاق افتاده است آنها می گویند اگر این حرف و به کسی بگویی کسی حرف تو را باور نمی کند همه تو را مقصر می دانند. اگر بگویی من به زندان می افتم، من گناه دارم. تو دوسن داری من زندانی شوم. و کودک را به احساس گناه و مخفی کاری وادار می کنند.

بعضی اوقات والدین به دوستان پدر – مرد همسایه  لقب عمو  می دهند یا به مادر هم کلاسی او لقب خاله می دهند. بوس بده عمو. این مفاهیم را به کودک نگوییم. کودک تفکر انتزاعی  ندارد که تشخیص دهد که این عمو و خاله واقعی  او هستند یا فیک لطفا دقت کنید.  پس لمس خوب و بد را آموزش می دهیم از طریق داستان گویی بازی رل پلی می توانیم اجرا کنیم. با عروسک ها نشان دهیم که شخصیت مانند خرس عروسک سنجاب را هول می دهد یا موی عروسک را می کشد بعد درمورد حس ها آموزش می دهیم.

حس خوب حس بد:

حس خوب وقتی هست که ما خوشحال می شویم. تولدمون هست کادو می گیریم. با مامان و بابا پارک می رویم. خاله با بچه‌ها اومده بازی کنیم( شادی می کنیم. جشن هست           ).

حس بد موقعی است که کسی وسایل شخصی ما را برداشته پرت کرده بدون اجازه وارد اتاق ما شده – مارو هول داده- عروسک منو انداخته زمین خیس شده و من ناراحت شدم. حس بد و باید به مامان و بابا بگیم.

در مورد رازهای خوب رازهای بد صحبت می کنیم

راز خوب رازهایی است که وقتی دیگران بشنوند خوشحال می شوند مثل سوپرایز کردم نباید گفت. تولد برادر هست خودش خبر نداره این یک راز هست نباید گفت تا خوشحال شود. قایم موشک بازی راز هست نمی گوییم تا بازی کنیم. رازهای خوب دیگری هم در زندگی به کودک می گوییم این راز مامان هست بین خودمون باشه تو هم یک راز خوب به من بگو مثلا مامان مقداری پول جمع کرده به کودک می گوید می خواهم فلان وسیله را بگیرم این یک راز هست. بین من و تو یا قرار است چیزی بخرند به کودک می گویند این راز خانواده است کسی نباید گفت. خبر خوبی است ولی راز خانواده است و مامان و بابا خبر دارند.

راز بد رازی است که باید گفته شود، مثل سیگار کشیدن داداش، اگر کسی تو را هول داد حس بدی گرفتی ، لمس بدی گرفتی، نیشگون گرفت، باید گفته شود.

آدم های خوب آدم های بد

آدم های خوب با کودک مهربون هستند، آشنا هستند. ما حس خوب می گیریم، کلی خوشحال می شویم.

آدم بدا به نظر تو چه جوری اند؟ کودک میگه: آدم بدا دندونای بزرگ دارند، دستان کثیف، وحشتناک بوی بد می دهند.

مادر میگه: آدم بدا ممکن است خیلی مهربون و خوش قیافه باشند. کار خوب انجام بدن، با ما بازی کنند خیلی هم به ما خوش بگذره. آدم بدا  ممکن بخوان شما را از پدرومادرتون دور کنند. بخوان تو محل خصوصی شما وارد شوند. ممکن بخوان به محل خصوصی شما دست بزنند یا شما رو مجبور کنند محل خصوصی آنها دست بزنید. پس این آدم ها خطرناک هستند.

اگر کسی خواست شما را از پدرومادرتون دور کند اون فرد میشه فرد پر خطر

  • اگر کسی خواست شما رو به جای خصوصی ببره اون مکان میشه مکان پر خطر
  • اگر کسی خواست وارد مکان خصوصی  شما بشه اون فرد میشه فرد پر خطر
  • اگر کسی خواست به اندام خصوصی شما دست بزند اون لمس میشه لمس پر خطر
  • اگر کسی خواست به اندام خصوصی شما نگاه  کنه یا از شما خواست به اندام خصوصی او نگاه کنید میشه نگاه پر خطر
  • اگر کسی درمورد اندام خصوصی حرف زد میشه حرف پر خطر

پس کسی اجازه نداره به اندام خصوصی تو دست دست بزنه، نگاه کنه، درموردش حرف بزنه توهم اجازه نداری این ها لمس پر خطر- نگاه پر خطر و حرف پر خطر است. پر خطر را به پدرومادر باید گفت اینها راز بد است.  کسی اجازه نداره بدون اجازه پدرومادر تو را به جایی ببره اگر قرار شد من نیام دنبالت از مهدکودک ببرم خونه خودم بهت میگم امروز وقت دکتر دارم. عمه میاد دنبالت. اگر به کسی گفت این یک راز است بین من و تو این یک راز بد است  و راز بد را باید به مامان و بابا گفت  اگر مامان و بابا نبودند افراد امن که گفتم  مربی-پلیس.

چه طور برخورد کنیم

انواع برخوردها : 1. منفعلانه 2. پرخاشگرانه 3. جرأتمندانه

چه سبک برخوردها : 1. منفعلانه( بی دست وپا تسلیم)،‌2.پرخاشگرانه(حمله می کند)، 3.پرخاشگر-منفعل( قدرت حمله ندارد زیرآب زن – غیبت) 4. جرأتمند(گفتگو می کند)

در حد سن کودک از طریق نمایش با استفاده از عروسک ها نمایش می دهیم.

مثلا کسی که بتو حرف بد زده است، موی تو را کشیده، اسبابا بازی تو را از دستت گرفته تو چه کار می کنی؟ یک بار منفعلانه را نشان می دهیم، یک بار پرخاشگرانه یک بار جرأتمندانه کودک درکی از این مفاهیم ندارد از طریق بازی نشان می دهیم.

مثال :

لاک پشت = مظهر منفعل – بی دست و پا – ترسو – نمیتونه از خودش دفاع کنه، گریه می کنه. این رفتا ترسوهاست تو که ترسو نیستی.

عروسک گرگ = مظهر حمله بردن – زدن  دوستت حرف بد زده تو هم مثل او هستی؟ موی تو را کشیده توهم موی او را میکشی؟ حمله میکند.

رفتار قاطعانه و جرأتمندانه مثل قهرمانان . حیوان اسب را مثال می زنیم روی دو پا  می ایستد. دستش را بالا می آورد  و شیهه می کشد دور شو. بلند می گوید :  نه  دست نزن.

پس از طریق نمایش به کودک می آموزیم اگر برای تو مشکلی پیش آمد بلند بگو نه دور شو دست نزن. نکن،

مثال فردی می خواهد شما را به شهر اسباب بازی و بستنی ها ببرد تو چه کار می کنی؟

آدم ترسوها چه کار می کنند؟ تسلیم میشوند –  هیچی نمیگن سکوت می کنند. در نتیجه له می شوند، اذیت می شوند. گریه می کنند.

آدم پرخاشگر چه کار می کنند؟ حمله می کنند ،‌هول می دهند، می زنند، حرف بد می زنند.  بعد اگر زورشون نرسید چی اذیت میشن مثال سنجاب زورش  به گرگ نمی رسه پس اذیت میشه.

آدم های جرأتمند و مهربان چه کار می کنند؟ مثل قهرمان بلند می گویند  نه دست نز – برو. و به مامان و بابا میگن چه کسی تو را اذیت کرد. چه گفت؟ چه پرسید؟ چه درخواستی داشت؟ اگر به مامان و بابا – مربی – پلیس بگی دیگه جرأت نمی کند سراغ تو بیاد. دیگه تو را اذیت نمی کند.

به این ترتیب آموزش های لازم برای مراقبت از خود را به کودک خود می دهیم.

  • رضوان جعفری درمانگر زوج و خانواده

نیاز به مشاوره دارید؟ فقط باید فرم زیر را پر کنید

درخواست مشاوره

"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد

نام و نام خانوادگی

دیدگاه‌ خود را بنویسید